«Егетләр «передовой»га һәрберсе үз песие белән йөри»

"Безне анда «фәрештәләр» дип йөртәләр". 

Шагыйрь, махсус операциядәге егетләргә гуманитар ярдәм җыеп илтүче Татарстан егете Рүзәл Минһаҗев:

Инде егетләргә 14 тапкыр гуманитар йөк алып барган, шушы көннәрдә 15нче тапкыр Украина якларына чыгып китәргә торган Рүзәл Минһаҗев, барган саен, махсус операциядәге хәлләрне үз күзләре белән күреп кайта. Солдатларның яшәү шартлары турында Рүзәлнең үзеннән сораштык.

«Егетләребез такта белән әйләндереп алынган блиндажларда яши. Без аларга барган саен «утеплитель»ләр (җылыткыч материал) алып барабыз. Чөнки шартлаулар булганда, блиндажга кыйпылчыклар коела. Утеплительләр аз булса да саклый.

Блиндажлар окоп шәмнәре белән яна торган кечкенә мичләр белән җылытыла. Без инде егетләргә 200гә шундый мич алып бардык. Шул мичкә шәмне куялар. Ул тушенкаларны 2 минут эчендә җылыта. Бер окоп шәме блиндажны 8 сәгать җылы тоту өчен җитә», – ди Рүзәл.

Рүзәл Минһаҗев әйтүенчә, блиндажларда тычканнар бихисап. Ул аларның үрчү сәбәпләрен һәм, санын аз гына булса да киметү өчен, нинди чаралар күрелгәнен сөйләде.

«Тычканнар белән нык интектекте егетләр. Чөнки анда аларның ашарына күп, басу тулы икмәк, бодай. Ләкин алар да салкыннарны яратмыйлар, кич йокларга җылы урын эзләп, әлбәттә инде, блиндажларга кереп тулалар.

Нинди генә ысуллар кулланып карамадык инде алардан котылу өчен. Хәтта, гуманитар йөк илткән вакытта, читлекләргә ябып, песиләргә хәтле алып бардык.

Песиләр белән барган вакытларда кызык хәлләргә дә тап булдык. Безнең белән бер шәһәр егете дә бар иде. «Безнең песиләр юлда ачка үләчәк бит, боларга «Вискас» алырга кирәк», – ди. «Соң Украинада кайдан табасың син аннары «Вискас», болар бит – фермада үскән авыл песиләре. Аларның үз гомерләрендә «Вискас» күргәннәре юк», – дип көлештек.

Блокпостларга туктаганда ишекне ачабыз да, песиләр чыгып чабалар. Хәрбиләр фонарьләр белән шул песиләрне басу буйлап куып, тотып, алып киләләр.

Песиләр тычканнар белән бик ярдәм иттеләр, әлбәттә. Көненә 60ар тычкан тоткан көннәре дә була. Әмма алар да алҗый. Берничә көннән тәмам туеп, сузылып яталар, тычканнар өсләреннән чабып йөри башлый. Шуңа егетләр песиләрне үзләре белән передовойга алып баралар да, ротация вакытында кире алып кайталар. Монда кайткач, читлектә тотып, ашатмыйча, азрак ачыктыралар. Аннан тагын алып кереп китеп тычкан тоттыралар. Шул рәвешле егетләр передовойга һәрберсе үз песие белән йөри. Мияуҗанов, Мыраветдинов кебек, песиләрнең дә үз «позывной»лары бар», – ди Рүзәл.

Рүзәл Минһаҗев тычканнар белән көрәштә тагын бер нәтиҗәле ысул хакында сөйләде.

«Безгә мондагы лабораториядә махсус агу ясап биргәннәр иде. Бер тычкан шушы агуны ашый да маңкалый, тамак төпләре шешә, салкын тидерә. Аннан ул кайта да авыруны «хатынына», «хатыны» «күршесенә», «күршесе» бөтен «авылына» йоктыра. Короновирус кебек йогышлы чирне калганнарга да тарата бу, кыскасы. Менә шушы ысул бик нәтиҗәле булып чыкты. Әлеге агуны фронтның бөтен җиренә дә тараттык, аны инде 18 чиләк алып бардык. Егетләр, сөенә-сөенә, рәхмәт әйтеп алып калалар.

Аннан, гуманитар ярдәм илткәндә, сарык йоны да алып барабыз. Сарык йонын яндырсаң, блиндажга 2 тәүлек буе тычкан керми. Алар аның исен яратмыйлар. Эт йонының исен дә яратмыйлар, дип ишеткән бар», – диде Рүзәл.

 «21нче гасырда кешенең суга интеккәнен күрү тетрәндергеч»

Гражданкада булса да, күңеле белән гел егетләр янында яшәгән Рүзәлнең йөрәге солдатларның суга тилмергәннәрен күреп өзелә.

«Аеруча эчтәгеләр суга бик интегә. Бу барганда да су алып бардык. Без Украинага барып кергәндә, 46 градус салкын иде. Ул 5 литрлы савытлар йомарланып каттылар. Төяп алып барабыз да, килеп җиткәч, җиңел машиналарга салып, эчкә алып кереп китәбез. Күз алдына китерегез, 40-50 егет су өчен чиратка тезелеп баса. 21 нче гасырда кешенең суга интеккәнен күрү тетрәндергеч. Чиратны да бозмыйлар алар, тыныч кына үз чиратларын көтеп торалар.

Алгы линиядә юына алмыйча интеккән егетләргә без күчмә мунчалар алып бардык. Ике кат җылыткыч белән җылытылган, миче дә шунда. Төсен яшелдән эшләделәр. Ике аккумулятор ярдәмендә уты яна. Анда 4-5 кеше берьюлы юына ала. Аны егетләр «Урал»га тагып йөриләр. Көненә 50 егет шунда мунча керә. Утынын табып, ягалар, киемнәрен дә шунда юалалар. Бик уйлап эшләнелгән мунчалар.

Миннән бик еш: «Рүзәл, куркыныч бит, син нигә барасың анда?» – диләр миңа. Беләсезме, мин, анда барып, чын шатлыкны, кешеләр күзләрендәге сөенечне күреп кайтам. Мин, монда яшәп, шатлыкның нәрсә икәнен белмәгәнмен икән. Анда ул чын куаныч, чын шатлану. Аны инде бернинди хисләр дә алыштыра алмый. Барып күрешү, егетләрнең исән икәнлекләрен күрү юл авырлыкларын да оныттыра, алар миңа көч бирә. Без егетләр белән төне буе аралашып утырабыз – җырлыйбыз, елыйбыз дигәндәй… Алар миңа үз тарихларын сөйли. Мин аларга шигырьләр укыйм. Блинажда бер көтү егет бит инде, анда татары да бар, чувашы да, удмурты, русы, башкорты да. Мин шигырьләрне укыгач, барысы да кычкырып елыйлар, бер кәлимә татар сүзе аңламаган егетләр дә елый.

Анда – икенче тормыш, чын тормыш. Анда битлек киюче дә, ялагайлык та, икейөзлелек тә юк. Анда бернинди шартлар юк, шуңа да карамастан, аларның берсе дә зарланмый. Без, баргач, меңнән артык солдат белән күрешәбез, берсе булса да зарланса икән. Ә бу якка кайтсаң, тормыш яхшыра, оҗмахта яшәгәнеңне аңлыйсың, ләкин бөтен кеше зарлана.

Фронт сызыгыннан 7000 чакрым эчкә – госпитальләргә керәбез. Андагы ике кулсыз, ике аяксыз егетләрне күрү бик авыр инде. Шул «200-ый», «300-ый»лар беренче булып килә бу госпитальләргә. Соңгы барганда, андагы табиб, безне кочаклап, кычкырып елады. Безне анда «фәрештәләр» дип йөртәләр. «Рүзәл, менә яңа гына соңгы катетерымны куйдым, тагын бер яралы килсә, башка юк. Хәзер нәрсә эшләрмен дип уйлаган идем, сез килеп төштегез. Аллаһы Тәгалә үзе җибәрде сезне», – ди.

Гади халык та бик интегә. Җимерек шәһәрләргә дә керәбез, анда яшәп ятучы кешеләргә дә ярдәм итәсе килә. Хәзер кайбер шәһәрләргә ут бирә башладылар. Аларга электр мичләре калдырабыз. Солярка белән эшли торган генераторларны элемтәчеләргә алып барабыз. Чөнки анда солярка табу җиңелрәк.

Без анда беркемне дә бүлмибез. Анда барысы да үзебезнеке. Анда – чын дуслык, алар бер-берсе өчен өзелеп торалар. Авырлыклар кешеләрне берләштерә, чыныктыра», – диде Рүзәл.